فردای اقتصاد: هفته آینده دومین مرحله عرضه خودروهای پرتیراژ ایران خودرو در بورس کالا انجام خواهد شد و ۲۱۰۰ دستگاه پژو ۲۰۷ و تارا شنبه آینده (۱۹ آذر) در بورس کالا برای عموم قابل خرید خواهد بود. اما آنچه این عرضه را خاص می‌کند، افزایش قیمت پایه محصولات ایران خودرو نسبت به مرحله اول عرضه در بورس است.
مقایسه دو مرحله فروش محصولات ایران خودرو در بورس
۱- افزایش قیمت پایه محصولات
۲- تغییر مدل‌های عرضه شده برای تطابق بیشتر با سلیقه خریدار: خودروهای با رنگ سبز کله‌غازی که در مرحله اول فروش محصولات داخلی ایران خودرو با کمبود تقاضا مواجه شده بودند، از مرحله دوم عرضه حذف شد. همچنین پژو ۲۰۷ اتوماتیک سقف‌شیشه‌ای سفید رنگ هم به مدل‌های عرضه شده اضافه شد.
۳- عدم تغییر تعداد خودروهای عرضه شده: در هر دو مرحله ۱۰۰۰ دستگاه ۲۰۷ دنده‌ای، ۶۰۰ دستگاه ۲۰۷ اتوماتیک و ۲۵۰ دستگاه تارا دنده‌ای و ۲۵۰ دستگاه تارا اتوماتیک عرضه شد.
قیمت خودرو آزاد شد؟
افزایش قیمت پایه خودروها در بورس می‌تواند اولین گام رسمی برای آزادسازی قیمت خودرو باشد. هفته پیش قربان‌زاده، رییس سازمان خصوصی سازی از حذف قیمت‌گذاری دستوری محصولات ایران خودرو و سایپا تا پایان سال خبر داده بود.
ذکر این نکته ضروری است که «قیمت پایه» در واقع همان قیمت کارخانه یا نمایندگی است. چراکه اگر هزینه‌های جانبی خرید خودرو از بورس (شامل ۱۳ درصد مالیات بر ارزش افزوده و عوارض) را به قیمت پایه اضافه کنیم، برابر با قیمت نمایندگی خودروها خواهد بود.
فرمول ایران خودرو برای افزایش قیمت
مقدار رشد قیمت پایه برای مدل‌های مختلف خودروهای ایران‌خودرو بین یک تا ۵۶ درصد بوده است که به نظر می‌رسد متناسب با میزان تقاضایی تعیین شده که در مرحله قبل برای خودروها وجود داشت.
برای مثال، پژو ۲۰۷ دستی که بیشترین افزایش قیمت پایه را تجربه کرده است، در اولین مرحله عرضه با رقابت ۸۳ درصدی در بورس همراه شده بود (یعنی به طور متوسط ۸۳ درصد بالاتر از قیمت پایه معامله شده بود). حالا ایران خودرو قیمت پایه این خودرو را ۵۶ درصد افزایش داده است. به این ترتیب، فاصله قیمت پایه و قیمت کشف شده در بورس کمتر شد.
در جدول زیر میزان افزایش قیمت پایه محصولات ایران خودرو آمده است. قابل مشاهده است که قیمت پایه متناسب با میزان رقابت در مرحله قبل، افزایش یافته است.
چه کسی مجوز افزایش قیمت خودرو را داد؟
ذکر این نکته ضروری است که تغییر قیمت پایه بر مبنای معاملات پیشین، اتفاق متداولی در بورس کالا است. قیمت پایه سایر کالاهایی که در بورس عرضه می‌شوند (همچون سیمان، فولاد و...) هم در هر مرحله عرضه بر مبنای فرمول خاصی و بر اساس معاملات پیشین کشف و اعلام میشود.
اما بررسی‌های فردای اقتصاد نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد قیمت پایه جدید خودروها حدود ۱۵ درصد پایین‌تر از میانگین موزون قیمت معاملات در عرضه قبلی تعیین شده است.
پایان یک سیاست زیان‌آور
افزایش قیمت فروش کارخانه در نگاه اول احتمالا به مذاق خریداران خوش نیاید. به ویژه با توجه به کیفیت پایین خودروهای داخلی و رشد عجیب قیمت خودرو در سال‌های اخیر که خرید خودرو را برای بسیاری تبدیل به رویا کرد.
اما شکست قیمت‌گذاری دستوری خودرو در سامان‌دهی وضعیت نابسمان این بازار بر کسی پوشیده نیست. قیمت‌گذاری دستوری اتفاقا با کاهش دادن انگیزه خودروسازان برای تولید، منجر به کاهش عرضه و تشدید التهاب قیمت خودرو شد. به طوری که قیمت خودرو از قدرت خرید مصرف‌کننده سبقت گرفت. از سوی دیگر، بزرگ‌ترین خودروسازان را با زیان انباشته ۸۰ هزار میلیارد تومانی مواجه کرد و صنعت خودروی کشور را آن هم پس از سال‌ها حمایت یک جانبه دولت از آن، در معرض ورشکستگی قرار داد.
آزادسازی قیمت خودرو در صورتی که با تحول ساختار خودروسازان، برداشته شدن ممنوعیت واردات و کاهش تعرفه واردات خودرو همراه شود، می‌تواند گامی موثر در مسیر تحول این صنعت باشد و از سوی دیگر، می‌توان با حذف دلالان از بازار خودرو امید به تعدیل قیمت‌ها و کشف یک قیمت واحد در بازار داشت. هر چند که نباید فراموش کرد عوامل دیگری از جمله روند متغیرهای کلان اقتصادی، انتظارات تورمی و نرخ ارز هم در آینده صنعت و بازار خودرو تعیین‌کننده خواهند بود.
تبادل نظر